Za razliku od ravne nam Slavonije i baranje pšenica se sijala i u ostalim djelovima Balkana. Tamo gdje je zemlja bila puno neravnija i škrtija svako zrno pšenice je iziskivalo poseban trud. Sama obrada zemlje se odrađivala pomoću četri vola ili četri konja koji su orali zemlju i pripremali za sjetvu koja se radila u jesen. Stotinama godina žetva pšenice se obavljala ručno pomoću srpa a kasnije su žetvu obavjali kosci!
Srpom bi žene iz mjesta i okolice jedni drugima pomagali u žetvi što se nazivalo “uzajam” kod svakog vi se radilo po jedan dva dana dokm se posao nebi obavio, djevojke i žene bi krenule rano u jutro na posao sa hranom i pićem a često im se ručak donosio na njivu. Posao se odrađivao uz pijesmu i veselje!
Žito se žanje ručno slažući rukohvate u snopove koji dalje idu na mjesto za vršidbu!
Vršidba pšenice i žetva srpom!
Kasnije se srp zamijenjuje kosom za kosidbu bi trabalo nekoliko kosaca jer je posao bio dosta težak i naporan i danas postoje ti alati ali se ne koriste u izvorne svrhe zbog težine posla. Kosa se sastoji od dva dijela drvenog dugačkog 120 cm i na sredini ima ručku tako da se kosa drži objema rukama. Kosci kose postupno njivu zamah kose kosi oko 5 cm širine pšenice.
Košenje pšenice
Prije kosidbe trebalo je naoštriti kosu “otkovati” i isplesti užad kojom će se snopovi pokošenog žita vezati.
Otkivanje kose je bio proces kojeg se trebalo znati na nakovnju “bakvi” se čekićem oštrio od mjesta gdje je kosa pričvršćena za držak pa prema vanjskom dijelu, otkivanje se radilo polako i pažljivo. Istančavao se dio lista kose da bude oštar otud i izreka (oštar kao kosa).
Otkivanje kose na tradicionalni način
Nakon otkivanja kosa se oštrila brusom načinjenim od posebnog mljevenog kamena, prije oštrenja brusom kosa se morala navlažiti vodom da se pri oštrenju oštrica ne iskrivi od topline, brus i voda se nosli u posebnoj posudi zvanoj vodir i uvjek je bio uz kosca.
Pletanje uža za snopove se radilo od zimicine stabljike koja je bila čvršća i žilavija od pšenice ali nije bila ukusna za jelo iako je imala klas i zrna manja od pšeničnih.
Stabljika se stavila na zatapanje u vodu da se dobro navlaže minimalno jedan dan tako su stabljike bile mekane i podobne za pletenje, uže se plelo sa tri niti i najčešće dužine do pet metara.
Užem se vezali snopovi otkošene pšenice koja je išla dalje na vršidbu.
Svako selo je imalo nekoliko guvna, guvno je mjesto okruglog oblika širine najmanje 20 m, na sredini guvna je bila rupau koju se postavljao drveni kolac “stožina”. Guvna su najčešće bila popločana kamenom.
Tradicionalno seosko guvno
Vršidba se najčešće obavljala po vrućini i sunčanom vremenu jer se tada žito najbolje skidalo sa klasja. Vršidba se obavljala konjima koji su kružno kaskalo po pšenici i tako skidali zrno sa klasa, trajalo je oko tri sata i konji su bili vezani za središnji stup i tako je svaki krug kojeg naprave bio malo kraći od prethodnog, jer se konop zamotavao na stup.
Nakon vršidne drvenim vilama se dizala slama dok nebi ostala samo pšenica i pljeva koje se zatim posebnom drvanom lopatom 2vijalo” proces odvajanja pšenice od pljeve ili sitnih djelova stabljike, muškarci su lopatom bacali žito pomješano sa pljevom do nekoliko metara u zrak a vjetar bi odnio sitne ljuske u kojima je bilo zrno i sitne djelove slame dok bi zrno padalo okomito zbog težine.
Manje količine pšenice su se odvajale od stabljike posebnim štapom “mlatačem” ili bi dijeca na pogodnom mijestu skakala po žitu i tako odvojila zrno od stabljike. Nakon čega se u posebnom mlinu samelje pšenica i radi pšenični kruh kojeg nije bilo u izobilju.
To je bio teško stečeni kruh, kruh sa sedam kora.
