Iako je pravoslavna vera rasprostranjena na svim prostorima koje su naseljavali Stari Sloveni, krsna slava odlika je samo srpskog Pravoslavlja. Slični, ali ne i isti običaji sreću se i na području Makedonije, Bugarske i Grčke.
Verovanje o nastanku slave je vezano za pokrštavanje Srba. Pre primanja hrišćanstva Srbi su bili mnogobožački narod i pored vrhovnog boga Peruna, svako domaćinstvo imalo je i svoje posebno božanstvo. S obzirom na to da se narod emotivno vezao za navike i običaje, prilikom pokrštavanja Srbima je najteže bilo odreći se domaćih božanstava. Smatra se da je Sveti Sava, sin Stefana Nemanje, mudar i praktičan pravoslavac, mnogobožačke idole zamenio velikim svetiteljima Crkve Hristove, te su tako oni postali zaštitnici i pomoćnici srpskih domova, crkava i manastira, kao i porodica i plemena, pa čak i sela, gradova i celih pokrajina i oblasti.
Odabir slave zavisio je od domaćinstva ali je crkva, imajući u vidu praktične razloge, savetovala i preporučivala porodicama da za krsnu slavu uzimaju svetitelje koji se praznuju u jesen, zimu ili proleće, pošto je leti bilo najviše poslova u njivi, a Srbi su bili narod koji se bavio zemljoradnjom i stočarstvom. Neke porodice odabrale su da za krsnu slavu uzmu svetitelja koji se slavio onog dana kada su se krstili.
Slava je vekovima tradicija srpskog naroda, koja je do danas sačuvana kao najveća svetinja. Krsna slava jedina je neprekinuta tradicija kod Srba, koja se slavila i u najslavnijim trenucima srpske istorije, ali i za vreme petovekovnog robovanja pod Turcima. Slava je bila slavljena i u ratu i u miru, i u zdravlju i bolesti, i u bogatstvu i u siromaštvu. Krsna slava je, na neki način, sačuvala pravoslavnu veru i tradiciju srpskog naroda.
Slava se, od nastanka, prenosila sa kolena na koleno, sa oca na sina. Ukoliko neke porodice nose isto prezime i slave istu slavu, smatra se da potiču od istog pretka. Ukoliko sinovi žive u istoj kući sa svojim ocem, svi zajedno slave slavu. Međutim, kada neki od sinova zasnuje svoju porodicu, oženi se i odseli, on odmah treba da počne da slavi krsnu slavu u svom domu. Mnogi greše pa ne preuzimaju slavu dokle god imaju živog oca. Slava je zaštitnik svakog doma pojedinačno i zaštitnik svih ukućana, posebno dece, stoga, čim neki sin živi odvojeno od oca, dužan je da slavi svoju slavu. Prve godine kada sin zasnuje svoje domaćinstvo dolazi kod oca na slavu i otac mu predaje jednu četvrtinu slavskog kolača. Taj deo on nosi u svoj dom da podeli sa svojom porodicom i već od naredne godine slavi svoju krsnu slavu.
Crkvena slava
Svaki hram ili crkva posvećen je nekom svetitelju ili prazniku i na taj dan slavi se hramovna/crkvena slava. Parohijani i vernici koji pripadaju tom hramu, slave ovu slavu pored svoje porodične slave. S obzirom na to da je hram najveća svetinja u jednom mestu i ognjište svih meštana, svi bi trebali uzeti učešće u toj slavi, pa makar i samo posetiti svoju crkvu toga dana.
Preslava
Pojedini gradovi ili sela uzeli su jednog svetitelja ili praznik da se preko njega mole Bogu za dobro i napredak, zaštitu od bolesti, poplava, suša, zemljotresa i sličnih nedaća koje mogu zadesiti meštane. Takva slava naziva se preslava ili zavetina.
Zanatlijske slave
Pojedina zanatlijska udruženja, esnafi, preduzeća, klubovi, zajednice i društva mogu imati i slaviti svoju slavu. Najčešće se za slavu jednog udruženja kao zaštitnik uzima svetitelj koji je prikladan delatnosti ili zanimanju. Kao na primer, stolari obično uzimaju Pravednog Josifa jer je bio stolar, dok lekari slave svete Vrače (lekare). Zanatlijska slava može imati svog domaćina ili se može zajednički pripremati pa svi budu domaćini.
